Hoewel het optrekken van de laagste inkomens en uitkeringen vooral een Vlaamse en federale bevoegdheid is, beschikt de stad over heel wat hefbomen om het leven van mensen in of nabij armoede aanzienlijk te verbeteren.
De stad heeft de afgelopen jaren via de inzet van brugfiguren aanzienlijke stappen gezet om onderbescherming van inwoners in kwetsbare posities tegen te gaan. Desondanks stellen we vast dat nog steeds heel wat mensen onvoldoende op de hoogte zijn van hun rechten en/of dat het uitputten van hun rechten te moeilijk blijft.
Onze lokale aanbevelingen
- De toegang tot rechten zo eenvoudig mogelijk maken is een belangrijke hefboom in de strijd tegen armoede. Wij zijn dan ook vragende partij procedures voor de aanvraag van steunmaatregelen te vereenvoudigen, de bewijslast verder te verminderen en rechten zoveel mogelijk te automatiseren. Welke documenten zijn echt noodzakelijk en welke documenten kan een dienstverlener zelf opvragen? Over welke gegevens beschikken we reeds en kunnen we inzetten in functie van automatisering van rechten? Bekijk dit ruimer dan enkel bij het toekennen van een leefloon. Focus hierbij op verkorte procedures door betere samenwerking tussen diensten, zoals een rechtstreekse samenwerking tussen vakbonden of mutualiteiten maar ook eigen interne diensten en het OCMW.
- Al te vaak worden cruciale rechten zoals energiepremies, sociale tarieven voor appartementsbewoners, de verhoogde kinderbijslag, verhoogde tegemoetkoming, … in de dienstverlening onvoldoende nagekeken en dus ook niet uitgeput. We raden dan ook aan om bij mensen die in een hulpverleningstraject zitten of mensen die een hulpvraag komen stellen aan het Welzijnsonthaal, bij aanvang van het traject nog sterker in te zetten op rechtenverkenning. Mensen verwachten dat bij het stellen van een hulpvraag, niet alleen die vraag behandeld wordt maar onmiddellijk ook nagegaan wordt of er nog andere rechten zijn die ze kunnen uitputten.
- Tegelijkertijd zijn er heel wat mensen die niet in een hulpverleningstraject zitten, niet weten waar ze recht op hebben en hier bijgevolg dus ook geen stappen in ondernemen. Ook zij moeten hun rechten kunnen uitputten. We zijn dan ook vragende partij de vindplaatsgerichte aanpak van brugfiguren verder uit te rollen en bij te sturen waar nodig. Het middenveld speelt hierin een belangrijke rol als partner om deze uitdagingen mee aan te gaan.
- Maatschappelijk werkers beschikken over heel wat informatie over financiële steunmaatregelen. Informatie die de hulpvrager niet heeft. We horen vaak dat mensen achter die steun moeten vragen om er beroep op te doen. Hierdoor bestaat het risico dat enkel mensen die goed op de hoogte zijn, aanspraak maken op de beschikbare steun. De individuele kennis over steunmaatregelen zou de mate van dienstverlening niet mogen bepalen. We zijn dan ook vragende partij om transparantie te bieden over de steunmaatregelen naar de hulpvrager toe, om vervolgens in samenspraak te onderzoeken wat de beste oplossing is en de gepaste steunmaatregelen ter beschikking te stellen.
- We juichen de implementatie van de REMI-tool toe. Hiermee zet het OCMW een belangrijke stap om de behoeftigheid van cliënten op een uniforme en gelijkwaardige manier te beoordelen. Bewaak tegelijkertijd dat de nodige extra budgetten worden vrijgemaakt om zo cliënten een menswaardig inkomen te bieden.
- Het is belangrijk om bij elke nieuwe regelgeving, zeker deze met een financiële weerslag, een armoedetoets uit te voeren zodat bij negatieve effecten voor de mensen in armoede de nodige correcties aangebracht kunnen worden.